Σπήλαιο του Μπέη

Το σπήλαιο του Μπέη βρίσκεται σε ένα μικρό οροπέδιο του Κόζιακα, σε υψόμετρο 1188 μέτρων. Είναι μια τοποθεσία φυσικής ομορφιάς, με πυκνή βλάστηση και έλατα, από την οποία διέρχεται το Ευρωπαϊκό Μονοπάτι Ε4. Κοντά στο σπήλαιο βρίσκεται και η Βρύση Μπέη, από όπου προήλθε η ονομασία του. Διαθέτει δύο εισόδους (σημεία εισόδου και εξόδου νερού). Το υψόμετρο της εισόδου Α (σημείο εισόδου του ποταμού στο σπήλαιο) είναι 1188 μέτρα ενώ της εισόδου Β (σημείο εξόδου του νερού) είναι 1163 μέτρα. Το νερό που εισδύει στο σπήλαιο του Μπέη προέρχεται από το ρέμα που αποστραγγίζει το βύθισμα “Μεγάλη Ράχη” της κορυφογραμμής του Κόζιακα. Η είσοδος είναι αρκετά ευρεία και χαρακτηρίζεται από βαραθρώδη συνέχιση βάθους περίπου 10 μέτρων. Η είσοδος στο σπήλαιο γίνεται με τη βοήθεια σταθερού σχοινιού. Το σπήλαιο αποτελεί ένα σχετικά επιμήκη καρστικό αγωγό, όπου εισέρχεται το νερό και ρέοντας με διεύθυνση ΒΑ-ΝΔ εξερχεται από την έξοδο με απόλυτη υψομετρική διαφορά 25 μέτρων.

Στο σπήλαιο οδηγούν τρία διαφορετικά μονοπάτια. Ένα μονοπάτι ξεκινά από το χωριό Κοτρώνι και διερχόμενο από την καρστική πηγή της Κρανιάς καταλήγει στο σπήλαιο. Ένα άλλο μονοπάτι έχει σημείο αφετηρίας λίγο δυτικότερα της Πιαλείας και μετά από αρκετά ανηφορικό δρόμο καταλήγει στην είσοδο Α΄ του σπηλαίου. Επίσης στο σπήλαιο του Μπέη καταλήγει και μονοπάτι από δασικό δρόμο που ξεκινά από την Ελάτη.

Μπροστά από την είσοδο του σπηλαίου σχηματίζεται μια μικρή λιμνούλα. Πρόκειται για μια καταβόθρα που σχηματίστηκε το 2014 από την καθίζηση του εδάφους λόγω της κατάρρευσης σε μικρό βάθος φυσικού υπόγειου καρστικού αγωγού μεταφοράς νερού. Η καταβόθρα αυτή αποτελεί μια ακόμη ένδειξη της έντονης καρστικοποιήσης της περιοχής. Τα πετρώματα του Κόζιακα είναι έντονα καρστικοποιημένα, με αποτέλεσμα την παρουσία υπόγειων στοών και ρεμάτων στο εσωτερικό. Η καρστική διάβρωση ξεκινάει από την επιφάνεια και ακολουθεί τεκτονικά ρήγματα και ρωγμές στο εσωτερικό, διαλύοντας σταδιακά τον ασβεστόλιθο. Με αυτό τον τρόπο, η συνεχής κυκλοφορία του υπόγειου νερού διευρύνει τα ανοίγματα αυτά σχηματίζοντας υπογειους αγωγούς νερού που συχνά επικοινωνούν μεταξύ τους, Ένας τέτοιος σχηματισμός είναι και η σπηλιά του Μπέη, ένας καρστικός αγωγός μεταφοράς νερού ο οποίος σήμερα έχει αποκαλυφθεί στην επιφάνεια.