Ωκεάνια Ιζήματα Μαλακασίου

Στο δυτικό άκρο της κοιλάδας του Μαλακασιώτη βρίσκεται το ορεινό χωριό Μαλακάσι, πριν την έξοδο του δρόμου Καλαμπάκας-Ιωαννίνων προς την Εγνατία. Πολύχρωμα ιζηματογενή πετρώματα ωκεάνιας προέλευσης εμφανίζονται κατά μήκος των κεντρικών δρόμων στην περιοχή του Μαλακασίου. Μπορούμε να δούμε τα ιζήματα αυτά ακολουθώντας τους δρόμους προς την είσοδο του χωριού μετά τη Παναγία, μέσα στο χωριό, στα νότια προς το νεκροταφείο και βόρεια στην έξοδο του τοπικού δρόμου προς Ανήλιο. Μεγάλες εμφανίσεις αυτών των ιζημάτων μπορούμε να παρατηρήσουμε και κατά μήκος της Εγνατίας Οδού στο ύψος του Μαλακασίου, με περιορισμένη δυνατότητα πρόσβασης όμως από κοντά λόγω του κλειστού αυτοκινητόδρομου. Πρόκειται για λεπτόκοκκα ιζήματα αργιλικής και πυριτικής σύστασης, όπως αργιλικών σχιστόλιθοι διαφόρων χρωμάτων και κυρίως ερυθρών, πηλίτες, διαφορετικού χρώματος ραδιολαρίτες, διάσπαρτα με λεπτές στρώσεις πελαγικών ασβεστολίθων και μερικές φορές λεπτόκοκκους ψαμμίτες, ενώ διακόπτονται από βασικά ηφαιστειακά πετρώματα και τόφφους. Αυτά τα ιζήματα αποτελούν μια πολύ μεγάλη σε πάχος σειρά, είναι έντονα παραμορφωμένα λόγω τεκτονικής και συχνά πτυχώνονται μαζί με τα οφιολιθικά σώματα. Οι σχηματισμοί αυτοί δημιουργήθηκαν από απόθεση στον ωκεάνιο πυθμένα της Τηθύος που διαχώριζε την Ευρασία από την Αφρική την περίοδο του Μεσοζωικού και καταστράφηκε από την σύγκρουση των δύο μεγάλων πλακών της λιθόσφαιρας. Η σημερινή τους θέση είναι αποτέλεσμα των συμπιεστικών δυνάμεων που προκάλεσαν την ανάδυση και πτύχωση των ιζημάτων του ωκεάνιου πυθμένα.

Τα ωκεάνια ιζήματα που συναντούμε στο Μαλακάσι είναι χαρτογραφημένα ως μια σειρά διαφορετικών ενοτήτων, τμήμα του Οφιολιθικού Συμπλέγματος Πίνδου. Οι ενότητες αυτές (Αβδέλλα, Ασπροπόταμος, Δραμάλα) είναι τοποθετημένες ως τεκτονικά λέπια πάνω στο φλύσχη της Πίνδου. Η ενότητα Αβδέλλας (mélange Αβδέλλας) αποτελείται από ένα μίγμα (mélange) διάφορων ηφαιστειακών, ιζηματογενών πετρωμάτων καθώς και από μπλοκ περιβάλλοντων σχηματισμών. Το μίγμα αυτό δημιουργήθηκε ως αποτελέσμα της τεκτονικής παραμόρφωσης και ήπιας μεταμόρφωσης στη βάση του Οφιολιθικού συμπλέγματος.